زنجیر تایم چیست؟
زنجیر تایم وظیفه کنترل پیستون و سوپاپ‌ها را برعهده دارد و دقیقاً در زمانی که نیاز است، در سیلندر موتور را باز می‌کند. موتورهای چهارزمانه در یک چرخه چهارزمانه کار می‌کنند:
- مرحله مکش؛
- تراکم؛
- انفجار؛
- تخلیه.
در طول یک چرخه، میل بادامک یک‌بار و میل‌لنگ دو‌بار می‌چرخد. در طول این فاز، چهار کار جداگانه اتفاق می‌افتد. این همان چیزی است که به‌عنوان زمان‌بندی یا همگام‌سازی (تایمینگ) مکانیکی شناخته می‌شود.
وظیفه زنجیر تایم یا تسمه این است که عملکرد دقیق چرخه و ضربات آن را هماهنگ کند. اگر پیستون‌ها و سوپاپ‌ها دقیقا در زمانی که باید، حرکت نکنند، موتور یا کار نمی‌کند یا به‌شدت آسیب می‌بیند.
انواع زنجیر تایم
زنجیر تایم‌ها انواع مختلفی دارند و بسته به نحوه کارکرد و بار موتوری که در آن استفاده می‌شوند، از نظر شکل و طراحی متفاوتند. در ادامه مهم‌ترین آنها را معرفی می‌کنیم.
۱. زنجیر غلتکی
زنجیر غلتکی محبوب‌ترین زنجیری است که استفاده می‌شود. اتصال داخلی زنجیر غلتکی شامل دو لوب داخلی، دو سلیو پرس‌شده به اتصال چشمی، و دو غلتک در بالای سلیو است.
۲. زنجیر بوش
در زنجیر بوش، دو غلتک پخش می‌شوند تا سلیوها به نسبت قطر، بزرگتر شوند و مستقیماً با چرخ‌دنده درگیر شوند. زنجیرهای آستین سطح مفصلی بزرگتری نسبت به زنجیرهای غلتکی دارند. زنجیر بوش، استحکام و عملکرد عالی در شرایط لود بالا دارد و عمدتاً در موتورهای دیزلی با کارکرد سریع استفاده می‌شود.
۳. زنجیر دندانه‌دار
طراحی این زنجیر اتصال فولادی به‌صورت دندانه‌دار است که به‌عنوان زنجیر بی‌صدا نیز شناخته می‌شود. تیغه‌های میانی و داخلی برای ایجاد نیروی انتقال زیاد بین زنجیر و چرخ‌دنده تشکیل شده‌اند.
۴. ترکیبی از زنجیر دندانه‌دار و سلیو
زنجیرهای دندانه‌دار به‌دلیل رفتار جنبشی خود پتانسیل بالایی برای بهبود خاصیت‌های دینامیکی و آکوستیک دارند. اگرچه سال‌هاست که درایوهای زنجیر دندانه‌دار در درایوهای زنجیر تایم با بار سبک استفاده می‌شوند اما هنوز هم به‌دلیل طول زنجیر بزرگتر در مقایسه با زنجیرهای شل (shell) و غلتکی در موتورهای با بار سنگین استفاده نمی‌شوند.
در نوع جدید زنجیری از ترکیب طراحی دندانه‌دار و سلیو استفاده شده است که باعث ایجاد توالی حرکتی بهینه در ورودی و خروجی زنجیر به چرخ‌دنده شده و ارتفاع ضربه ورودی را کاهش داده است. در این زنجیر، حرکت و انتقال نیرو یکنواخت نیست.
